روانشناسی جنایی یکی از زیر شاخه های روانشناسی محسوب می‌شود که بیشتر با مجرمان و بزهکاران سروکار دارد. از آنجایی که روانشناسی علم مطالعه رفتار و افکار است؛ می‌تواند به خوبی در زمینه رفتارهای جنایی و فرایندهای ذهنی موثر در این زمینه، نقش داشته باشد. در واقع پیدا کردن چرایی ارتکاب جرم به عهده روانشناسان خواهد بود.

روانشناس در این رشته با متخصصان پزشکی قانونی در ارتباط بوده و در حوزه های مختلفی با یکدیگر همکاری می‌کنند. مشاوره با مجرمان به معنای بازجویی نیست و حتی نباید شباهتی با آن داشته باشد. در این مقاله به بررسی این رشته و جنبه های گوناگون آن خواهیم پرداخت

منبع: روانشناسی جنایی | بازار کار و گرایش روانشناسی جنایی

روانشناسی جنایی

پیدا کردن انگیزه ارتکاب جرم و همچنین جلوگیری از بروز مجدد آن، از وظایف روانشناسی جنایی محسوب می‌شود. همچنین آنها تا حد زیادی می‌توانند صداقت مجرمین را در مورد اظهارات شان، مورد بررسی قرار دهند. نکته حائز اهمیت اینجاست که این فرایند بسیار سخت و زمان بر بوده و با آنچه در برنامه های تلویزیونی مشاهده می‌کنید؛ متفاوت است. دانش جرم شناسی نیز در اینجا بسیار کاربرد خواهد داشت. در واقع این رشته پل ارتباطی میان روانشناسی و جرم شناسی است.

چگونه می‌توان در رشته روانشناسی جنایی تحصیل کرد؟

برای تحصیل در رشته روانشناسی جنایی باید مدرک کارشناسی شما نیز در رشته روانشناسی باشد. سپس با ادامه تحصیل و اقدام برای دوره کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی قانونی یا پزشکی قانونی را می‌توان انتخاب کرد. این رشته در برخی از کشورها مثل آمریکا وجود ندارد.

در واقع در حوزه روانشناسی جای نمی‌گیرد و افراد برای تحصیل در این رشته باید از طریق رشته های دیگر اقدام کنند. اما این رشته در ایران تا مقطع دکتری وجود دارد. همچنین موقعیت های شغلی برای افرادی که دارای مدرک دکتری هستند؛ بیشتر است.

بازار کار و درآمد روانشناس جنایی

برای افرادی که در حوزه روانشناسی جنایی تحصیل کرده اند؛ امکان فعالیت در موسسات و نهاد های مختلفی فراهم است. در ایران آنها می‌توانند در نیروی انتظامی، دادگاه ها، موسسات قضایی، دانشگاه ها و… مشغول کار شوند. به طور کلی درآمد آنها از روانشناسان عادی بیشتر است.

اما بازهم میزان درآمد بستگی به مکان فعالیت آنان دارد. اگر آنان به طور مستقیم برای یک سازمان مشخص کار کنند؛ حقوق ماهیانه آنها از یک روانشناس خصوصی کمتر خواهد بود. حتی میزان تحصیلات آنان نیز در میزان درآمد و بازارکاری این رشته موثر است. اما با توجه به میزان فعالیت و سختی کار آنان حقوق دریافتی، منصفانه خواهد بود.

حوزه فعالیت روانشناسی جنایی

حوزه فعالیت روانشناسی جنایی طیف وسیعی از فعالیت ها را در بر می‌گیرد. آنها باید در حوزه های مختلفی تخصص و مهارت داشته و با دیگران نیز همکاری داشته باشند. بسیاری تصور می‌کنند که تنها وظیفه آنان صحبت کردن با مجرم و گرفتن شرح حالی مختصر از او است. اما اینگونه نیست و آنان وظایف مختلفی دارند.

✅ارزیابی

اولین قدم برای شروع تحقیقات در مورد مظنون پرونده، ارزیابی اوست. ارزیابی سلامت روان فرد با کمک روانشناسی جنایی و انجام تست های مختلف در این زمینه، آغاز می‌شود. در این مرحله مشخص خواهد شد که او وضعیت پایداری دارد و یا اینکه ویژگی های شخصیتی او با جرم انجام شده متناسب است یا خیر!

✅پژوهش

یکی دیگر از وظایف رشته روانشناسی جنایی انجام پژوهش و تحقیق خواهد بود. آنان باید به جمع آوری مدارک در زمینه شهادت شاهدان عینی، اعترافات، نحوه عملکرد بازپرسان و حتی قاضی پرونده و تاثیر آن بر فرد، بپردازند. همچنین صحبت کردن با خانواده و جست و جو در گذشته مظنون نیز در حیطه پژوهش است.

✅شهادت در دادگاه | روانشناسی جنایی

متخصصین حوزه روانشناسی جنایی، اغلب برای شهادت، به دادگاه احضار می‌شوند. آنان باید شهادت خود را بر اساس نتایج مراحل قبلی و همچنین میزان همکاری مجرم مطر کنند. در برخی موارد حضور آنان برای شهادت نیست بلکه فقط برای ارزیابی نحوه عملکرد و زیر نظر گرفتن رفتارهای مجرم است. یا آنها حضور می‌یابند تا نظر تخصصی خود را در مورد موضوع مطرح شده بیان کنند.

✅روان درمانی

بیشتر افرادی که دست به جرم و جنایت می‌زنند؛ از سلامت روانی برخوردار نبوده و نیاز به روانکاوی دارند. روانشناسان جنایی در چنین شرایطی موظف هستند که شرایط رواندرمانی را برای آنان فراهم کرده و خود یا متخصص دیگری را برای شروع این فرایند در نظر بگیرند.

آنان کاملا باید به فنون مشاوره تسلط داشته باشند و استفاده از شخص دیگر، به معنی عدم صلاحیت آنان نیست. گاهی شاید مجرم با فرد مورد نظر ارتباط کافی را نگرفته و باید شخص دیگری حضور پیدا کند.

✅آموزش

مجرم بعد از گذراندن مراحل مختلف، رواندرمانی و حتی اندکی مجازات آماده دریافت آموزش های لازم در جهت حضور موثر در اجتماع و حتی نحوه صحیح رفتار کردن، خواهد شد. قطعا باید رفتارهای مناسبی جایگزین عادات قبلی شوند تا فرد به فکر تکرار مجدد آنها نیافتد. این آموزش با روش های مختلفی انجام می‌شود. و تا حد زیادی به همکاری و آمادگی مظنون بستگی دارد. اما به هر حال روانشناسی جنایی باید در این حوزه این مداخله کند.

مهارت های لازم برای روانشناسی جنایی

برای کارکردن و یا تحصیل در رشته روانشناسی جنایی، افراد باید از برخی ویژگی ها و مهارت ها برخوردار باشند. قطعا آینده کاری آنان آسان نیست و معمولا آنان با آسیب پذیرترین و همچنین خطرناک ترین اقشار جامعه در ارتباط هستند. بهتر است قبل از ورود به این حوزه به اندازه کافی در مورد آن تحقیق کرده و توانایی های خود را نیز در نظر بگیرند.

⭕تفکر انتقادی و توانایی استنتاج

برخورداری از توانایی تفکر انتقادی و همچنین استنتاج، از مهم ترین بخش های روانشناسی جنایی است. چرا که آنان باید به خوبی در مورد اظهارات مجرم فکر کرده و به یک نتیجه درست برسند. قطعا نظر آنان در فرایند پرونده و مجازات مظنون تاثیر خواهد داشت. و همین موضوع حساسیت این رشته را به خوبی نشان می‌دهد. افراد زودباور و یا کسانی که هیچ دانشی در زمینه زبان بدن و حیطه های مختلف روانشناسی ندارند؛ نمی‌توانند در اینکار موفق شوند.

⭕روحیه قوی و تاب آوری بالا | روانشناسی جنایی

از آنجایی که متخصصین رشته روانشناسی جنایی با تبهکاران  مجرمین در ارتباط هستند؛ باید روحیه قوی و تاب آوری بالایی داشته باشند. اینکار شاید خطرات جسمانی و روانی زیادی برای این افراد داشته باشند. پس باید آستانه تحمل خود را بالا برده و نترسند. حتی ممکن است خود و خانواده های شان مورد تهدید قرار گیرند؛ اما این موضوع نباید سبب تسلیم آنها شود.

⭕نکته بینی و توجه به جزئیات

آنان برای اینکه به حقیقت دست یابند باید نکته بین بوده و جزییات را در نظر بگیرند. گاهی کوچک ترین حرکت و نشانه ای سبب آشکار شدن حقیقت خواهد شد. البته وظیفه روانشناسی جنایی بازجویی و پیدا کردن مقصر نیست. اما به هرحال تلاش های آنان در مورد کیس مورد نظر مسائل زیادی را روشن خواهد کرد. پس دقت و توجه آنان در جریان کار، نیز بسیار موثر است.

سخن پایانی

با توجه به ماهیت رشته روانشناسی جنایی، باید با بسیاری از حقایق و تلخی های جامعه امروزی مواجه شوید. به همین خاطر حتما قبل از ورود به این حیطه، علاوه بر علاقه، روحیات خود را نیز در نظر داشته باشید. اینکار احتمالا برای شما استرس و احساسات منفی زیادی را به همراه خواهد داشت. به همین دلیل باید قبل از هرچیز تکنیک های روانشناسی را برای خود اجرا کرده و روان سالمی داشته باشید. می‌توانید با افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، صحبت کرده و از تجربیات آنان نیز استفاده کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه روانشناسی جنایی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره شغلی از طریق شماره 02191002360  و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

منبع: روانشناسی جنایی | بازار کار و گرایش روانشناسی جنایی